Οι αιμορραγίες από τον κόλπο είναι πολύ συχνές στην παιδική ηλικία. Αρκετές φορές οι γονείς αντιμετωπίζουν το αίμα ως κάτι πολύ τρομακτικό και απευθύνονται με πανικό σε κάποιο γιατρό. Όμως, με την κατάλληλη διερεύνηση, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά.

Είναι γεγονός ότι ο κόλπος του μικρού κοριτσιού είναι πολύ ευαίσθητος και αιμορραγεί πολύ εύκολα, λόγω πλήρους απουσίας των οιστρογόνων. Η εμφάνιση αίματος από τον ευάλωτο κόλπο ενός μικρού κοριτσιού, αρκετές φορές οφείλεται σε κάποιες λοιμώξεις, που όταν παραμένουν χωρίς θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκαλέσουν σταγόνες αίματος από τον κόλπο. Συνεπώς, οι κολπίτιδες αποτελούν βασική αιτία αιμορραγίας από τον κόλπο.

Άλλα αίτια μπορεί να αποτελούν τα ξένα σώματα. Τοποθετούνται  εσκεμμένα από τα ίδια τα παιδιά μέσα στον κόλπο, ως παιχνίδι. Αρκετές φορές κομματάκια από χαρτί τουαλέτας μπορεί να περάσουν από λάθος, πίσω από τον παρθενικό υμένα, κατά το σκούπισμα του παιδιού από τη μητέρα τους.  Η εξέταση του παιδιού και η λήψη σωστών πληροφοριών από το ιστορικό του, μπορούν να βάλουν την υποψία για ύπαρξη ξένου σώματος στον κόλπο.





Οι κακώσεις προέρχονται συνήθως από ατυχήματα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, όπως πτώση πάνω σε διάφορα αντικείμενα ή από το ποδήλατο κλπ. Τα συχνότερα μέρη στα οποία μπορεί να προκληθεί ένα ατύχημα είναι η παιδική χαρά, η πισίνα αλλά και μέσα στο ίδιο το σπίτι τους. Η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική.

Άλλη αιτία εμφάνισης αίματος από τον κόλπο του μικρού κοριτσιού είναι η πρώιμη ήβη, η οποία όμως συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα (εμφάνιση δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου), όπως εμφάνιση τρίχωσης των έξω γεννητικών οργάνων και της μασχάλης, αλλά και ανάπτυξη μαστών. Κάποιες όμως φορές μπορεί να εμφανιστεί μια φυσιολογική παραλλαγή του φαινομένου, που ονομάζεται πρώιμη εμμηναρχή και είναι συνήθως καλοήθους χαρακτήρα.

Ευτυχώς, ιδιαίτερα σπάνιο αίτιο για αυτή την ηλικία, που μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία από τον κόλπο, είναι οι όγκοι. Οι κακοήθεις όγκοι είναι σπανιότατοι στα παιδιά αλλά πάντα πρέπει να εξετάζεται και αυτή η πιθανότητα, πριν καθησυχάσουμε τους γονείς.

Για τη σωστή διάγνωση χρειάζονται εξετάσεις, όπως καλλιέργειες κολπικών υγρών και κάποιες φορές, εξέταση κατά Παπανικολάου (test Pap) και παρθενοσκόπηση.

Τι είναι η πρώιμη ήβη
Η εμφάνιση των χαρακτηριστικών αλλαγών της εφηβείας στα κορίτσια, δηλαδή η ανάπτυξη των μαστών, της τρίχωσης εφηβαίου κ.α., πριν την ηλικία των 8 ετών, ονομάζεται πρώιμη ήβη. Η αρχή αυτής της διαταραχή, πολλές φορές περνάει απαρατήρητη από τους γονείς, γιατί δεν γνωρίζουν τη σημασία της και τις πιθανές επιπτώσεις της. Οι γονείς συχνά φτάνουν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια όταν πλέον το μικρό κορίτσι εμφανίσει την πρώτη του περίοδο, σε πάρα πολύ μικρή ηλικία.

Αίτια πρώιμης ήβης
Μπορεί να οφείλεται σε ορμονική διαταραχή και μπορεί να είναι κληρονομική («από μητέρα σε κόρη» εμφάνιση πρώιμης ήβης) ή όχι. Επίσης, μπορεί να οφείλεται σε άλλες σπανιότερες αιτίες, όπως σε όγκους, φλεγμονές, ή κύστεις του εγκεφάλου, καθώς και σε τραυματισμούς στο κεφάλι. 

Άλλες πιθανές αιτίες είναι η αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων (όπως σε νοσήματα των επινεφριδίων και όγκους ωοθηκών), ο υποθυρεοειδισμός και άλλα πιο σπάνια σύνδρομα.

Διερεύνηση πρώιμης ήβης
Το πρώτο βήμα για τη διερεύνηση μιας πιθανής πρώιμης ήβης είναι η κλινική εξέταση. Σε αυτήν γίνεται η εκτίμηση για την ανάπτυξη του κοριτσιού και σε ποιο στάδιο αυτή βρίσκεται. Μετά, γίνεται εργαστηριακός έλεγχος με μέτρηση ορμονών. Ο απεικονιστικός έλεγχος περιλαμβάνει και παρακλινικές εξετάσεις, που ανάλογα με την περίπτωση και όχι πάντα κρίνονται αναγκαίες, όπως ακτινογραφίες της κοιλιάς, των οστών και του εγκεφάλου, αλλά και  υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή/και μαγνητική τομογραφία.

Θεραπεία πρώιμης ήβης
Η θεραπεία της πρώιμης ήβης στοχεύει στο αίτιο. Ο τελικός σκοπός είναι να καθυστερήσει όσο γίνεται περισσότερο η  ωρίμανση του σκελετού, ώστε το κορίτσι να ψηλώσει όσο το δυνατό περισσότερο.
 
Λόγω της σωματικής ανάπτυξης τους, αυτά τα κορίτσια αντιμετωπίζονται από την οικογένεια, αλλά και το κοινωνικό περιβάλλον, ως πνευματικά ή ακόμα και σεξουαλικά αρκετές φορές, ώριμα άτομα. Στην πραγματικότητα πρόκειται ακόμα για ανώριμα παιδιά. Για τους λόγους αυτούς, τα κορίτσια αυτά χρειάζονται ορισμένες φορές και κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη από εξειδικευμένους παιδοψυχολόγους. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο παιδογυναικολόγος πρέπει να διαθέτει άμεση συνεργασία με παιδοψυχολόγο, με ειδική εκπαίδευση και εμπειρία πάνω σε γυναικολογικά θέματα, που αφορούν σε προβλήματα παιδιών, αλλά και εφήβων.

Οι κολπίτιδες στα μικρά κορίτσια (κατά την παιδική ηλικία) αποτελούν πολύ συχνό πρόβλημα. Υπολογίζεται ότι αποτελούν σχεδόν το 90% των γυναικολογικών προβλημάτων στα παιδιά. Τα αίτια, η ψυχολογία, η εξέταση και η αντιμετώπισή στην παιδική και προεφηβική ηλικία είναι διαφορετικά από ότι στις ενήλικες γυναίκες.

Εμφανίζονται συνήθως ως αυξημένη έκκριση κολπικών υγρών, τα οποία συνήθως η μητέρα παρατηρεί στο εσώρουχο της κόρης της. Συχνά, έχουν δυσάρεστη οσμή. Μπορεί να συνυπάρχουν κνησμός (φαγούρα), ερεθισμός, πόνος κατά την ούρηση, αλλά ακόμα και σταγόνες αίματος.

Το αιδοίο και ο κόλπος του παιδιού είναι ευαίσθητα, λόγω απουσίας των οιστρογόνων, δηλαδή των «γυναικείων ορμονών». Επιπλέον, στην ηλικία αυτή, η είσοδος του κόλπου είναι πιο κοντά στον πρωκτό, καθώς το σώμα των παιδιών είναι μικροκαμωμένο. Εξάλλου, στις μικρότερες ηλικίες, η χρήση της «πάνας» συγκρατεί και μεταφέρει κόπρανα και μικρόβια από τον πρωκτό προς τον κόλπο. Επίσης, τα μικρά παιδιά βάζουν συχνά τα χέρια τους στα γεννητικά όργανα τους, σαν παιχνίδι, ασυναίσθητα ή σαν μέρος της αυτό-διερεύνησης του σώματος τους.  

Αίτια κολπίτιδας στα παιδιά
Οι αιτίες είναι πολλές και ποικίλες, όπως μικρόβια, μη ειδικές δερματολογικές βλάβες, τραυματισμούς, ξένα σώματα, νεοπλάσματα, ουρολογικά προβλήματα, παράσιτα εντέρου, κλπ.
Από τα μικρόβια, οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες είναι:
Streptococcus
Ε. Coli
Ουρεάπλασμα (Ureaplasma urealyticum)
Gardnerella vaginalis

Τριχομονάδα, Μύκητες, Μυκόπλασμα (Mycoplasma hominis) και  Χλαμύδια είναι σχετικά σπάνια σε κορίτσια πριν από την εφηβεία.

Συμπτώματα κολπίτιδας στα παιδιά
Οι κολπίτιδες εμφανίζονται με αύξηση κολπικών υγρών, κνησμό (φαγούρα), τσούξιμο κατά την ούρηση, ερεθισμό, ευαισθησία στον κόλπο, πόνο, οίδημα (πρήξιμο). Τέλος, σε χρόνιες ή παραμελημένες λοιμώξεις μπορεί να εμφανισθούν σύμμυση (κλείσιμο – ένωση) των μικρών χειλέων αιδοίου, ή ακόμα και αίμα από τον κόλπο.

Διαγνωστική προσέγγιση
Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι απολύτως απαραίτητη η λήψη υλικού για καλλιέργεια κολπικών υγρών. Με την καλλιέργεια, θα εξακριβώσουμε ποιο μικρόβιο προκαλεί την κολπίτιδα. Έτσι, το παιδί θα κάνει θεραπεία για το συγκεκριμένο μικρόβιο, με το κατάλληλο αντιβιοτικό.

Η εξέταση γίνεται με ένα πολύ μικρό, αποστειρωμένο, βαμβακοφόρο στειλεό, μέσα από το φυσιολογικό άνοιγμα του παρθενικού υμένα. Η εξέταση είναι απολύτως ασφαλής για την ακεραιότητα του παρθενικού υμένα, όταν γίνεται από παιδογυναικολόγο, ο οποίος διαθέτει την κατάλληλη εμπειρία, εκπαίδευση και εξοπλισμό. Με την εξέταση του κολπικού υγρού αποφεύγουμε «τυφλές», τυχαίες θεραπείες που μπορεί να δημιουργήσουν άδικη ταλαιπωρία και καθυστέρηση.

Πιθανόν, σε κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις να χρησιμοποιηθούν γενική ούρων και καλλιέργεια ούρων, παρασιτολογική και καλλιέργεια κοπράνων, καθώς και κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου (test-Pap).

Η παρθενοσκόπηση εκτελείται, όταν η κολπίτιδα δεν αντιμετωπίζεται με στοχευμένες αντιβιώσεις, όταν υπάρχει κολπική αιμορραγία ή όταν υπάρχει υποψία ύπαρξης ξένου σώματος, νεοπλάσματος ή συγγενούς ανωμαλίας.

Θεραπεία της κολπίτιδας στα παιδιά
Η αντιμετώπιση της αιδοιοκολπίτιδος στη νεογνική και παιδική ηλικία παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες. Η χορήγηση αντιβιοτικού πρέπει να είναι δικαιολογημένη. Πρέπει να γίνεται καλλιέργεια κολπικών υγρών και να απομονώνεται το υπεύθυνο μικρόβιο. Μόνο τότε (και σύμφωνα με το τεστ ευαισθησίας σε αντιβιόγραμμα) αναγνωρίζεται ποιο είναι το κατάλληλο αντιβιοτικό για το παιδί. Είναι απαράδεκτο στη σημερινή εποχή, να δίνονται διάφορες «τυφλές» θεραπείες σε παιδιά, μέχρι κάποιο αντιβιοτικό να «τύχει» να αντιμετωπίσει το μικρόβιο, φορτώνοντας τους τρυφερούς αυτούς οργανισμούς με φαρμακευτικές ουσίες, που δεν τους βοηθούν να ξεπεράσουν το πρόβλημά τους.

Οι απλές μορφές κολπίτιδας αντιμετωπίζονται μόνο με πλύσεις και τήρηση των κανόνων καλής υγιεινής. Στις σοβαρές κολπίτιδες καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν, μαζί με τη χορήγηση του αντιβιοτικού από το στόμα, γίνεται και τοπική θεραπεία με το ίδιο αντιβιοτικό με κολπική έγχυση,  από Παιδογυναικολόγο, με ιδιαίτερη τεχνική.  
Η σωστή θεραπεία είναι απαραίτητη προκειμένου η λύση του προβλήματος να είναι ριζική και αποτελεσματική.

Μελλοντικές επιπλοκές και συνέπειες    
Οι λοιμώξεις, που δεν αντιμετωπίζονται σωστά ή μένουν αδιάγνωστες, συνήθως επανεμφανίζονται, παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και προκαλούν πολλά προβλήματα. Κάποιες φόρες, τα μικρόβια, που προκαλούν την κολπίτιδα, μπορεί να προχωρήσουν από τον κόλπο μέσα στη μήτρα και από εκεί προς τις σάλπιγγες. Είναι πιθανό, να εγκατασταθούν εκεί προκαλώντας σαλπιγγίτιδα και πολλές φορές την απόφραξή τους, με συνεπεία την αδυναμία μελλοντικής γονιμοποίησης (στείρωση).

Η έγκαιρη θεραπεία απομακρύνει τον κίνδυνο μείωσης της γονιμότητας και γενικότερα της μελλοντικής αναπαραγωγικής υγείας του νεαρού κοριτσιού.
Η ενημέρωση των γονέων για τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, έχει μεγάλη σημασία. Πρέπει να ενημερώνονται σωστά για τους κανόνες καλής υγιεινής και να αποφεύγουν τις ερεθιστικές για το δέρμα ουσίες.

Υπάρχουν πολλές εξετάσεις, που μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην καλύτερη διερεύνηση, κατανόηση και αντιμετώπιση των γυναικολογικών προβλημάτων, στα νεαρά κορίτσια, αλλά και στις έφηβες. Μερικές από τις βασικότερες και πιο συχνές εξετάσεις είναι:

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΟΛΠΙΚΟΥ ΥΓΡΟΥ
Η καλλιέργεια κολπικού υγρού γίνεται όταν υπάρχουν πολλά κολπικά υγρά ή/και ερεθισμός των έξω γεννητικών οργάνων. Με ειδικό τρόπο  και με μικρής διαμέτρου στειλεό, ο παιδογυναικολόγος παίρνει λίγα από τα κολπικά υγρά, για να απομονωθεί το παθογόνο μικρόβιο και να δοθεί η σωστή θεραπεία, με το κατάλληλο αντιβιοτικό, με βάση το αντιβιόγραμμα. Η σωστή θεραπεία βασίζεται στη σωστή διάγνωση. Με την καλλιέργεια αποφεύγουμε «τυφλές» και τυχαίες θεραπείες, γλυτώνοντας χρόνο, χρήματα και ταλαιπωρία της ασθενούς. Έτσι, έχουμε στοχευμένη αντιμετώπιση που φέρνει το σωστό αποτέλεσμα.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΟΥΡΩΝ – ΠΑΡΑΣΙΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΠΡΑΝΩΝ
Μερικές φορές κρίνεται σκόπιμη η καλλιέργεια των ούρων και η παρασιτολογική εξέταση κοπράνων, καθώς μικρόβια μπορεί να μεταναστεύουν από άλλες περιοχές προς τον κόλπο. Συχνά τα μικρόβια οφείλονται σε οξύουρους («σκουληκάκια») που βγαίνουν από τον πρωκτό και προχωρούν μέσα στον κόλπο, μεταφέροντας μικρόβια από την μια περιοχή στην άλλη. Η αντιμετώπιση των οξύουρων πρέπει να προηγείται της θεραπείας της κολπίτιδας.

ΠΑΡΘΕΝΟΣΚΟΠΗΣΗ
Καθώς η τεχνολογία μάς έχει εξοπλίσει με νέου τύπου ιατρικές συσκευές, ο Παιδογυναικολόγος μπορεί να εξετάσει όλο τον κόλπο και τον τραχήλου του μικρού κοριτσιού, πίσω από τον παρθενικό υμένα, χωρίς να προκληθεί καμία βλάβη ή κάποιου είδους κάκωση. Η εξέταση αυτή, που ονομάζεται παρθενοσκόπηση, γίνεται με ειδικό όργανο (παρθενοσκόπιο), μια συσκευή με πολύ μικρή διάμετρο, που αφήνει ανέπαφο τον παρθενικό υμένα. Ουσιαστικά τοποθετούμε μια μικροσκοπική κάμερα μέσα στον κόλπο του παιδιού και μπορούμε με μεγάλη ευκολία και απόλυτη ακρίβεια να διαπιστώσουμε αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα μέσα στον κόλπο του παιδιού. Με τη βοήθεια της συσκευής αυτής, ο Παιδογυναικολόγος μπορεί να χρησιμοποιήσει μικροσκοπική λαβίδα βιοψίας ή αφαίρεσης ξένου σώματος. Ο συνηθέστερός λόγος, για τον οποίο γίνεται μια παρθενοσκόπηση, είναι η διερεύνηση μιας χρόνιας και επαναλαμβανόμενης κολπίτιδας ή κολπικής αιμόρροιας.

ΟΡΜΟΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Οι ορμονολογικές εξετάσεις γίνονται με μια απλή αιμοληψία, αλλά είναι καθοριστικής σημασίας για την διάγνωση πολλών παθολογικών καταστάσεων, όπως διαταραχές της περιόδου,  ανωμαλίες της εμφάνισης των έξω γεννητικών οργάνων, διαταραχές στην ανάπτυξη του παιδιού, πρώιμη ή καθυστερημένη ήβη,  υπερτρίχωση, κ.α. . Η επιλογή των κατάλληλων εξετάσεων πρέπει να γίνεται με προσοχή, καθώς απαιτεί εμπειρία και γνώσεις. Με τις κατάλληλες εξετάσεις μπορούμε να καθορίσουμε την αιτία του προβλήματος, ώστε να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.
    
ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΡΥΟΤΥΠΟΥ
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σημαντικός είναι και ο έλεγχος των χρωμοσωμάτων, με την εξέταση που ονομάζεται καρυότυπος και εφαρμόζεται σε αμφιβόλου φύλου έξω γεννητικά όργανα, σε δυσγενεσία των γονάδων, αλλά και σε περιπτώσεις που η περίοδος δεν εμφανίζεται ποτέ ή σταμάτησε να εμφανίζεται από πολύ νωρίς.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Οι παρακλινικές - απεικονιστικές εξετάσεις και κυρίως το υπερηχογράφημα είναι εξαιρετικά σημαντικά «εργαλεία». Το υπερηχογράφημα θεωρείται σήμερα «θεμέλιος λίθος» της γυναικολογικής εξέτασης και της σωστής διάγνωσης των περισσοτέρων γυναικολογικών προβλημάτων. Μπορούν να διαγνωστούν συγγενείς ανωμαλίες του γεννητικού συστήματος, όγκοι των έσω γεννητικών οργάνων και κύστες της ωοθήκης αλλά και πολυκυστικές ωοθήκες ή άλλες ανωμαλίες.

Η μαγνητική ή αξονική τομογραφία θεωρούνται ως οι καταλληλότερες μέθοδοι για τη διερεύνηση κάποιας συγγενούς ανωμαλίας του γεννητικού συστήματος, όπως διπλή μήτρα, μονόκερη μήτρα, διαφράγματα κλπ

Η υστεροσαλπιγγογραφία μπορεί να συμπληρώσει εναλλακτικά τον έλεγχο και να μας δείξει αν υπάρχει κάποια κατασκευαστική – ανατομική ανωμαλία της μήτρας και αν οι σάλπιγγες είναι φυσιολογικά βατές.

Η ενδοφλέβια πυελογραφία μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες για την παρουσία ανωμαλιών από το ουροποιητικό σύστημα, που συνδυάζονται με τις συγγενείς ανωμαλίες του γεννητικού συστήματος. Συχνά, οι συγγενείς ανωμαλίες συνοδεύονται από ανωμαλίες στα νεφρά ( πυελικός, μονήρης, ή πεταλοειδής νεφρός) αλλά και από τους ουρητήρες.

Ο έλεγχος των συγγενών ανωμαλιών του γεννητικού συστήματος ολοκληρώνεται με τη λαπαροσκόπηση. Άλλες συχνές περιπτώσεις στη νεαρή ηλικία όπου η λαπαροσκόπηση μπορεί να βοηθήσει σημαντικά είναι
α) ο οξύς πόνος χαμηλά στην κοιλιά (η πιο συχνή ένδειξη για λαπαροσκόπηση), που συνήθως οφείλεται σε σαλπιγγίτιδα, εξωμήτρια  κύηση, κύστη ωοθήκης,
β) ο χρόνιος πόνος χαμηλά στην κοιλιά, που συνήθως οφείλεται σε ενδομητρίωση,
γ) η δυσμηνόρροια (πόνος στην περίοδο)
δ) ο έλεγχος των ωοθηκών (με βιοψία) επί χρωμοσωμικών ανωμαλιών και άλλες.

Οι επιπλοκές είναι πολύ σπάνιες και έτσι έχει ελαττωθεί σημαντικά ο χρόνος νοσηλείας. Με τη λαπαροσκόπηση έχουμε τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειαζόμαστε και που βάζουν συνήθως τη διάγνωση, αλλά μπορούμε παράλληλα να επέμβουμε και να θεραπεύσουμε επί τόπου το πρόβλημα.

Με την υστεροσκόπηση εξετάζεται η εσωτερική κοιλότητα της μήτρας και ταυτόχρονα είναι δυνατή και η αποκατάσταση ορισμένων ανωμαλιών, όπως το διάφραγμα της μήτρας, συμφύσεις, πολύποδες κλπ.
    
ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (TEST PAP) – ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Η πιθανότητα εμφάνισης γυναικολογικού καρκίνου στο μικρό κορίτσι είναι πολύ μικρή. Ο κυτταρολογικός έλεγχος με την εξέταση κατά Παπανικολάου (test Pap) πρέπει να γίνεται από την ηλικία που η έφηβη αρχίζει να έχει σεξουαλικές επαφές. Για τις βλάβες και τον καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, υπεύθυνος είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV, που είναι κυρίως σεξουαλικά μεταδιδόμενος. Λίγο μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής της έφηβης, η εξέταση με τεστ Παπ είναι απαραίτητη.